Lezing Elisabeth Baumgarten

Het is niet de vraag waarom mijn grootouders de keuze maakten om hun baby achter te laten bij wildvreemden, maar welke opties zij hadden…

Mijn grootouders vormden een gelukkig Joods gezin voor de oorlog in Dordrecht. Ze waren als Joden volledig geïntegreerd, zoals de meeste Joodse Nederlanders. Tot de oorlog uitbrak… Van hun drie dochters was mijn moeder Lily bijna 9 jaar en mijn tante Erna net 7 jaar toen ze in juli 1942 besloten te vluchten. Hun kleine zus was 10 maanden.

‘We moeten vluchten’, zegt mijn oma Elisabeth, naar wie ik ben vernoemd, tegen mijn opa Bernard. Zwitserland? Spanje? Ze besluiten hun baby af te geven bij iemand die ze niet goed kennen, want vluchten met een baby is lastig. En met zijn vieren trekken ze naar de Belgische grens. Maar mijn oma kan het toch niet aan om haar baby achter te laten en halverwege besluiten ze weer terug te gaan naar Dordrecht. Niet lang daarna doen ze een tweede poging. ‘Je moet niet je echte naam zeggen’, waarschuwt mijn oma tegen haar dochter Lily. ‘Je heet ‘Lily Smit’!’ Maar wanneer een nazi met een geweer vraagt hoe ze heet, zegt ze per ongeluk: ‘Lily Cohen’. Ze worden meegenomen naar de gevangenis in Antwerpen en mijn grootouders worden vanuit Kazerne Dossin, het doorgangskamp Westerbork van België, naar Auschwitz gedeporteerd. Om daar een maand later te worden vergast.

Mijn moeder Lily en mijn tante Erna duiken uiteindelijk onder in een pre-sanatorium in België. Het schuldgevoel dat mijn moeder heeft, dat door haar fout haar ouders zijn vermoord, zal zij haar hele leven bij zich dragen.

Elisabeth vertelt een spannend en emotioneel verhaal over haar Joodse familie en hoe deze geschiedenis tot op de dag van vandaag op haar doorwerkt.